• Karbonhidrat
  • Protein
  • Yağ
  • Hidrasyon
  • Diyet/Egzersiz
  • Ergojenik Destek
    • Kafein
  • Vücut Kompozisyonu
  • Ana Sayfa
  • Biz Kimiz
  • Etkinlikler
  • Gizlilik Politikası
  • İletişim
  • EnglishEnglish
Facebook Twitter Instagram
  • Ana Sayfa
  • Biz Kimiz
  • Etkinlikler
  • Gizlilik Politikası
  • İletişim
  • EnglishEnglish
Facebook Twitter Instagram
Egzersizde Beslenme
  • Karbonhidrat

    Karbonhidrat Yüklemesi Nedir?

    20 Mayıs 2021

    Spor İçecekleri

    20 Mayıs 2021

    Video: Sağlıklı Spor TV Programı – Spor İçecekleri

    1 Aralık 2019

    Video: Sağlıklı Spor TV Programı – Spor Beslenmesi

    30 Kasım 2019
  • Protein

    Lösin ve Kas Protein Sentezi

    8 Temmuz 2021

    Toparlanma için Kaliteli Protein Kaynağı: İnek Sütü

    20 Mayıs 2021
  • Yağ

    Fatmax Nedir?

    20 Mayıs 2021

    Egzersiz Sırasında Kadınlar Daha Çok Yağ Yakıyor

    20 Mayıs 2021
  • Hidrasyon

    Spor İçecekleri

    20 Mayıs 2021

    Sporcularda Hidrasyonun Sağlanması

    20 Mayıs 2021

    Video: Sağlıklı Spor TV Programı – Spor İçecekleri

    1 Aralık 2019
  • Diyet/Egzersiz

    Egzersiz ve Speksin

    6 Mart 2023

    Spor Yaralanmalarında Beslenme İlkeleri

    14 Temmuz 2021

    Vejetaryen Sporcuların Beslenmesi

    20 Mayıs 2021

    Mücadele Sporlarında Hızlı Kilo Düşme

    20 Mayıs 2021

    Bağırsak Antrenmanı

    20 Mayıs 2021
  • Ergojenik Destek
    1. Kafein
    2. Hepsini Göster

    Kafein Spor Performansını Geliştirir mi?

    20 Mayıs 2021

    Kafein Yağ Oksidasyonunu Arttırır mı?

    20 Mayıs 2021

    Spor Yaralanmalarında Beslenme İlkeleri

    14 Temmuz 2021

    Kasıtsız Doping

    8 Temmuz 2021

    Kreatin Takviyesi

    5 Temmuz 2021

    Doğal Bir Suplement: Pancar Suyu

    4 Temmuz 2021
  • Vücut Kompozisyonu

    Mücadele Sporlarında Hızlı Kilo Düşme

    20 Mayıs 2021

    Vücut Kompozisyonu Hangi Ölçüm Yöntemleri ile Değerlendirilir?

    20 Mayıs 2021
Egzersizde Beslenme
Ana Sayfa»Vücut Kompozisyonu»Vücut Kompozisyonu Hangi Ölçüm Yöntemleri ile Değerlendirilir?
Vücut Kompozisyonu

Vücut Kompozisyonu Hangi Ölçüm Yöntemleri ile Değerlendirilir?

Selin AktitizYazan Selin Aktitiz20 Mayıs 20214 dk
Paylaş
Facebook Twitter LinkedIn Pinterest E-Posta

Vücut Kompozisyonu Hangi Yöntemlerle Değerlendirilir?

İnsan vücudu yağ doku ve yağsız dokudan oluşur. Yağsız dokunun (fat-free mass) bileşenleri; kas, kemik, su ve organ dokusudur. Yağ doku ise esansiyal yağ ve depo yağ olarak ikiye ayrılır. Sağlıklı bir vücut kompozisyonuna sahip olmak için tüm bu bileşenlerin ideal aralıkta olması önemlidir. Bu ideal aralıklar ise cinsiyetler arasında farklılık gösterir. Erkeklerde kas kütlesi (~ %45) kadınlara oranla (~ %36)  daha fazla iken, yağ kütlesi (~ %12-20)  kadınlardan (~ %20-30) daha azdır.

İdeal Bir Vücut Kompozisyonuna Sahip Olmanın Önemi

İdeal bir vücut kompozisyonuna sahip olmak, sağlık risklerini en aza indirir ve sporcularda optimal performansa ulaşmak için önem taşır. Çok yüksek yağ oranına sahip olmak kardiyovasküler hastalıklar, diyabet ve kanser gibi hastalık risklerini arttırırken idealin altında yağ oranına sahip olmak da üreme, dolaşım ve bağışıklık sistemi sorunlarına yol açar.

Vücut Kompozisyonu ve Spor Performansı

Vücut ağırlığı, şekli ve kompozisyonu çeşitli spor branşlarında başarıya katkı sağlamakla birlikte sporcular ve spor branşları için tek ve katı bir vücut kompozisyonu yoktur. Örneğin; güç ve kuvvet sporlarında, sporcular yarışmaya hazırlığın belirli dönemlerinde kas hipertrofisi hedeflerken dövüş sporları gibi sıklet kategorilerinin olduğu spor branşlarında ise sporcular ulaşabilecekleri en düşük vücut ağırlığı kategorisini hedefler ve bu hedef dahilinde yağsız kütleyi en üst düzeye çıkarmayı amaçlarlar. Takım sporcuları yağsız vücut kütlesini koruyarak hız ve çevikliklerini arttırabilirken akrobatik sporlarla uğraşan sporcular bunu vücutlarını daha küçük bir alanda hareket ettirmek, biyomekanik avantajlar elde etmek için kullanır.

Vücut Kompozisyonunun Değerlendirilmesi

Sağlığa ve performansa olan etkileri düşünüldüğünde vücut kompozisyonunu düzenli aralıklarla değerlendirmek ve ideal hale getirmeye çalışmak son derece önemlidir. Vücut kompozisyonu laboratuvar ve saha olmak üzere farklı yöntemlerle değerlendirilebilmektedir:

Laboratuvar Yöntemleri

  • Hidrostatik Tartı: Vücut hacmini ölçmek için sporcunun tamamen suya batırılarak tartıldığı bir yöntemdir. Su altı tartımı olarak da bilinen bu yöntem ile vücut kompozisyonu hakkında doğru bir sonuç elde etmek mümkündür ancak havuz kullanılması maliyet, alan, zaman ve eğitimli personel gerektirir.
  • Bod Pod: Hidrostatik tartıma benzeyen bu yöntemde, hacim suya batırma yerine havanın yer değiştirmesi ile belirlenir. Hava değişimini etkilememesi için sporcu az miktarda ve dar kıyafetler ile bone giymelidir. Vücut kompozisyonu hakkında doğru sonuç veren bu yöntemin sınırlılığı ekipman pahalılığı ve eğitimli personel ihtiyacıdır.
  • Çift enerjili X-ışını absorpsiyometrisi (DXA): Farklı yoğunluklarda X ışınının vücuttan geçişine göre kas ve yağ dokusu ayrımı yapan DXA, vücut kompozisyonu ölçümünde altın standart olarak kabul edilir. Total kas ve yağ kütlesinin yanında bölgesel dağılımları da değerlendirir. Aynı zamanda viseral (karın içi) yağ doku kütlesi ve kemik mineral yoğunluğunu da ölçebilmektedir. Diğer yöntemlerden daha üstün sayılabilmekle birlikte DXA oldukça maliyetlidir. Son olarak DXA’nın radrasyonu sanılanın aksine düşüktür; 2 saatlik bir uçak yolculuğu ya da bir akciğer röntgeni çekilmesinin yol açtığı radyasyonun 1/40’ı na denktir.

 Saha Yöntemleri

  • Deri Kıvrım Kalınlığı: Bir kaliper yardımıyla 3-7 farklı deri kıvrımı bölgesinden alınan ölçümlerin eğrisel bir denklemde kullanılması ile elde edilir. Kaliperin ucuz ve taşınabilir olması avantajlı olsa da, verilerin doğruluğu orta seviyedir ve ölçüm yapan kişiden kişiye değişiklik gösterir. Ayrıca denklem sporcu popülasyon için çok uygun değildir.
  • Bioelektrik İmpedans (BIA): Vücuda tespit edilemeyen bir elektrik akımı verilir. Yağsız kütlenin su içeriği daha fazla olduğundan akım kaslardan rahat geçerken, az su içeren yağ kütlesinde direnç ile karşılaşır. İletkenlik durumuna göre vücut kompozisyonun belirlendiği bu yöntem maliyeti ucuz ve kullanımı kolaydır ancak hidrasyondan doğrudan etkilenir ve %40’a kadar hata payı içerir.

 Sonuç

İdeal bir vücut kompozisyonuna sahip olmak ve belirli aralıklarla vücut kompozisyonunu değerlendirmek kritiktir. Değerlendirme yöntemlerinin artıları ve eksileri göz önünde tutularak ihtiyaca göre seçilebilir. Bilimsel çalışmalarda ve laboratuvar imkanlarına sahip kurumlarda öncelikle DXA, erişilemediği durumlarda hidrostatik tartı ya da bod pod tercih edilebilir. Değerlendirme amacı sporcu olmayan bir popülasyon üzerinde diyet, egzersiz gibi bir müdahalenin etkisinin pratik bir şekilde incelenmesi ise kolay ulaşılabilen deri kıvrım kalınlığı yöntemi kullanılabilir.

 

Vücut kompozisyonunu değerlendirme yöntemlerinin avantaj ve dezavantajları;

Yöntem

Avantajlar

Dezavantajlar

Deri kıvrım kalınlığı

Düşük maliyetli

Kullanımı kolay 

Taşınabilir

Verimli zaman

İnvaziv     

Sporcu popülasyonuna uygun değil

Beceri gerektirir

Ölçüm yapanlar arasında farklılık gözlenir

Hidrostatik Tartım

Doğruluk oranı yüksek

Zaman alıcı

Havuz/su deposu gerektirir

Beceri gerektirir

BodPod

Kullanımı kolay

Verimli zaman

Doğruluk oranı yüksek

Çok maliyetli

Çalıştırmak için eğitimli personel gerektirebilir

Biolektrik İmpedans Analizi (BIA)

Düşük maliyetli

Kullanımı kolay

Taşınabilir

Verimli zaman

Bireyin hidrasyon durumuna karşı hassastır (Bu nedenle hata payı yüksektir)

DXA

Çok yüksek derecede doğruluk

Noninvaziv

Hızlı (5-10 dakika)

Kemik yoğunluğu ölçülebilir

Çok pahalı

Çalıştırmak için eğitimli personel gerektirebilir

 Kaynak

  1. Powers, S. K., Howley, E. T., & Quindry, J. (2007). Exercise physiology: Theory and application to fitness and performance (pp. 423-428). New York, NY: McGraw-Hill.
BIA BodPod Deri Kıvrım Kalınlığı DEXA Hidrostatik Tartı Vücut Kompozisyonu
Paylaş. Facebook Twitter Pinterest LinkedIn Tumblr WhatsApp E-Posta
Önceki YazıSpor İçecekleri
Sonraki Yazı Toparlanma için Kaliteli Protein Kaynağı: İnek Sütü
Selin Aktitiz

İlgili Yazılar

Mücadele Sporlarında Hızlı Kilo Düşme

20 Mayıs 2021

Cevap Yazın Vazgeç

Son Yazılar

Diyet/Egzersiz

Egzersiz ve Speksin

Yazan Şükran Nazan Koşar6 Mart 20230

Fiziksel hareketsizlik veya sedanter davranış, yaşam kalitesini ve süresini olumsuz etkiler ve birçok hastalığa yol…

Diyet/Egzersiz

Spor Yaralanmalarında Beslenme İlkeleri

Yazan Eyüp Umut Apaydın14 Temmuz 20210

Spor Yaralanmalarında Beslenme İlkeleri Egzersiz veya müsabaka sırasında gerçekleşen yaralanmalar, bir sporcunun en korkulu rüyalarından…

Protein

Lösin ve Kas Protein Sentezi

Yazan Eyüp Umut Apaydın8 Temmuz 20210

Lösin ve Kas Protein Sentezi Hayatında egzersiz ve spora herhangi bir seviyede yer vermiş bir…

Ergojenik Destek

Kasıtsız Doping

Yazan Eyüp Umut Apaydın8 Temmuz 20210

Kasıtsız Doping Spor, doğası gereği her zaman rekabetçi bir yapıya sahiptir. Profesyonel bir branşta, A…

E-Posta Aboneliği

Yeni ve ilgi çekici yazılar hakkında haftalık e-postalar alın ve etkinlikleri kaçırmayın!

Egzersizde Beslenme
Facebook Twitter Instagram
  • Ana Sayfa
  • Biz Kimiz
  • Etkinlikler
  • Gizlilik Politikası
  • İletişim
  • EnglishEnglish
Copyright © egzersizdebeslenme.com, 2023. Unauthorized use and/or duplication of this material without express and written permission from this site’s author and/or owner is strictly prohibited. Excerpts and links may be used, provided that full and clear credit is given to egzersizdebeslenme.com with appropriate and specific direction to the original content.

İstediğinizi yazın ve Enter tuşuna basarak aratın. Vazgeçmek için Esc tuşuna basın.